Coğrafi Yapısı
Sınırlar
Çarşıbaşı İlçesi Doğu Karadeniz Bölgesinde Trabzon-Giresun sahil yolu üzerinde , Trabzon İli ' nin batısında yer alan bir yerleşim merkezidir.Çarşıbaşı İlçesi ' nin doğusunda Akçaabat , batısında Vakfıkebir , kuzeyinde Karadeniz , güneyinde ise Akçaabat ve Vakfıkebir bulunmaktadır.
Arazi Yapısı
Arazi yapısı genellikle dağlık ve eğimlidir . Dağlar bazı bölümlerde denize dik , bazılarında ise paralel olarak uzanırlar . Bu dağlar , bazı kısımlarında güney-kuzey doğrultusunda denize akan akarsularla bölünmüş ve vadiler meydana gelmiştir .Akarsular içerisinde en önemlisi İskefiye Deresi olup , birçok akarsuyun birleşmesi ile meydana gelmiştir ve Karadeniz ' e dökülmektedir .Çarşıbaşı ' nın dağları denizden iç kesimlere doğru ilerledikçe yükselmektedir . İlçenin en yüksek yeri 2150 metre yüksekliğindeki Karadağ Tepesi ' dir . Bu yer hem Akçaabat , hem de Vakfıkebir İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır . Bu bölge aynı zamanda Çarşıbaşılı köylülerin yaylası ve dinlenme yeridir . Diğer taraftan ilçenin doğusunda deniz kenarından başlayan Yoroz dağları , güneyinde Şahinli Köyü ' nün batısında kalan Karaorman Dağları , Kaleköy sınırları içinde bulunan Kulus Tepesi ile güneyinde Hıdırnebi Dağları da ilçede bulunan önemli dağlar arasında yer almaktadır.
İklim
Çarşıbaşı İlçesi , Karadeniz ikliminin tipik bir örneğini gösterir . Genellikle yazlar orta sıcaklıkta , kışlar ise ılık geçmektedir . Bunun yanında bütün mevsimler düzenli ve yağışlıdır . Çarşıbaşı ile Trabzon yakın olmasına rağmen iklim farklılığı görülebilir . Yoroz Burnu ' na kadar günlük güneşlik olan hava oradan sonra tamamen değişebilir . Bunun tersi de olabilir . İç tarafta kalan Çarşıbaşı’nın Yoroz ' dan sonra ikliminde farklılıklar görülebilir . Çünkü Yoroz Burnu ' nun mevkii denize çıkıntılıdır.42 yıl boyunca yapılan sıcaklık ölçümlerine göre , yıllık ortalama sıcaklığı 14.9 derece olarak hesaplanmıştır . En sıcak ay Ağustos olup ortalama 23.2 derece , en soğuk ay ise Şubat olup ortalama 7 derecedir . Don olayları fazla olmayıp daha ziyade Şubat ayında kısmen rastlanır . Nem oranının değeri % 74 civarındadır . Bazı aylarda % 79 ' a kadar ulaşır . En düşük nem oranı Nisan ayında olup % 6 civarındadır . Çarşıbaşı’nda yılın her ayında yağışlara rastlamak mümkündür . Bu bakımdan Karadeniz yağış düzeninin belirgin özelliklerini taşır . Ancak , Karadeniz ' in diğer kıyılarına göre yağışlar bu yörede kısmen bir azalma gösterir . Dağların karayele karşı oluşu engebelerin yüksek olmayışı buna yol açar . Yıllık yağış tutarını mevsimlere göre dağılışında Karadeniz yağış düzeni egemen olmakla birlikte doğu taraftaki merkezlere göre yaz aylarının biraz daha yağışsız geçtiği , buna karşılık ilkbahar yağışlarının daha fazla olduğu görülür . Çarşıbaşı ' nda kıble ya da lodos, poyraz ve karayel rüzgarlarına rastlanır . Kafkas Dağları ' nn soğuk rüzgarlara engel oluşu , Doğu Karadeniz Dağları ' nın yüksekliği ve denizin etkisiyle kış mevsimi genellikle ılık geçmektedir . Kıyı kesimlerine daha az , yüksek kesimlere ise daha fazla kar yağar.
Bitki Örtüsü
İklimin ılıman karakterde bulunması , yağışların fazla ve düzenli olması , kıyıdan itibaren yükselen dağların özellikle karayele karşı bulunması bölgede gür bir bitki örtüsünün oluşmasına yol açmıştır . Eğer orman yok edilmemişse , alt sınırı deniz seviyesinden başlar , 2100-2300 metreye kadar yükselir . Bunlardan 120 metreye kadar olan yerlerde daha çok kışın yapraklarını döken geniş yapraklı ağaçlar ( meşe , kestane , komar , kızılağaç , isfendan , ıhlamur gibi ) , 1200-2300 metre arasında ise iğne yapraklı ağaçlar ( çam ) yer alır . Bu yörede ormanlar denize kadar uzanmaktadır . Bunda yağış ve ısı etkenlerinin önemli rolü vardır . Yerleşme alanlarının dağınıklığı tarım ürünlerinin ekilmesi ormanların çoğu yerde harap olmasına yol açmıştır Bu bakımdan orman ekim alanları arasında az miktarda kalmış , ancak yüksek yerlerde alanlarını genişletebilmiştir .Yüksek yerlerde yaygın ağaç türleri ladin ve kayındır . Ancak , ormanlarda yetişen değişik türler de vardır . Örnek olarak Karadeniz köknarı , Şark kayını az ölçüde sarıçam , gürgen , karaağaç , meşe , kızılağaç , kestane gösterilebilir.
Sosyal Durum
Çarşıbaşı İlçesi ' nde nüfusa göre yaş dağılımı 0-14 yaş gurubunda erkek nüfus % 55 , kadın % 45 ' dir . 15-64 yaş gurubunda erkek nüfus % 54 kadın nüfus ise % 46 ' dır . 65 ve yukarı yaş gurubunda erkek nüfus % 41 , kadın nüfusu % 59 ' dur .Çarşıbaşı ilçe merkezinin % 13.5 ' i okuma yazma bilmemektedir . % 86.5 ' i okuma yazma bilmektedir . Nüfusun % 21.2 ' si okuma yazma bilmekte , fakat herhangi bir eğitim kurumundan mezun bulunmamaktadır .Çarşıbaşı ilçe merkezinde 12 ve daha yukarı yaşlardaki nüfusun % 88.1 ' i çalışma halindedir . Bu oranın % 60 ' ı erkek % 40 ' ı kadındır . Çalışan nüfusun % 2 ' si 15 yaşın altında , % 98 ' i 15 yaş ve yukarısındadır .Çarşıbaşı ' nın 1990 nüfus sayımına göre toplam nüfusu 15.506 olup merkez ve mahallelerin nüfusu 6002 ' dir . Köylerin nüfusu ise 9.504 ' dür.Çarşıbaşı ilçesinde km2 ' ye düşen kişi sayısı Türkiye ortalamasının üzerindedir . İlçenin altı mahalle ve on yedi köyü mevcuttur . Bu köyler arasında nüfus yoğunluğu değişik bir durum arz etmektedir . Coğrafi yapıya bağlı olarak dağınık bir yerleşim mevcuttur . Nüfus yoğunluğu bakımından sahil şeridi oldukça kalabalıktır . Burada km2 ' ye düşen nüfus miktarı ile ilçeye bağlı iç köylerdeki km2 ' ye düşen nüfus miktarı arasında farklılık oldukça fazladır . Sahile yakın yerlerde fındık tarımının yapılması ve balıkçılık nüfusun yoğunlaşmasına sebep olmaktadır.Genel olarak Doğu Karadeniz Bölgesi ' nin coğrafi yapısı sosyal yapısında etkilemektedir . Arazinin büyük bir bölümünün dağlık ; ormanlı ve tarıma elverişli olmadığı görülmektedir . Ayrıca , ilçede çok çocuk sahibi olma eğiliminin fazla oluşu da gözlenmektedir . Bu durum bölge insanının başka yerlere göç etmesine neden teşkil etmektedir . İlçede göç olayı iç ve dış göç olmak üzere ikiye ayrılmaktadır . İlçe halkı genelde Trabzon ' a göç etmektedir . Ayrıca İzmit , Adapazarı , İstanbul , Bursa , Ankara ve başka şehirlerimizle yurtdışına önemli ölçüde göç ettiği görülmektedir . Göç olayı 17 Ağustos 1999 Marmara ve 12 Kasım 1999 Düzce depremlerinden sonra geri dönüş başlatmıştır .Köylerdeki nüfusun bir kısmının ilçe merkezine göç etmesi nedeni ile kısmen konut sıkıntısına rastlanmaktaydı . Ancak belediyenin diğer kişilerin kurduğu kooperatiflerle ilçede aileler ve akrabalar arasında aile bağları oldukça güçlüdür . Yörede ailenin en yaşlı erkeğinin aile reisi olduğu bir yapı gözlenmekte birlikte her sülalenin de bir reisi olduğu görülmektedir.Ülke genelindeki eğilime paralel olarak ilçede de büyük aile tipinden çekirdek aile tipine geçildiği az rastlanan bir durumdur.İlçede sosyal etkinlikler pek fazla değildir . Halk plajı , çocuk bahçesi , futbol stadı , park ve düğün salonu mevcuttur . İlçenin turizm tesisi yoktur.
